معیار های Core Web Vitals چی هستن ؟ و چه طور میشه دسترس‌ پذیری وب سایت رو بهبود داد

امروز قراره به دو موضوع خیلی مهم و در عین حال به هم مرتبط در دنیای وب بپردازیم که شاید کمتر به ارتباطشون توجه شده باشه.

معمولاً وقتی صحبت از سرعت سایت (Core Web Vitals) میشه، یه سری از مهندسین و توسعه دهنده ها گوشها شون تیز میشه و وقتی حرف از دسترس پذیری (Accessibility) میاد، یه گروه دیگه از متخصصین و فعالان حقوق افراد دارای معلولیت میان جلو. اما این دو تا موضوع چقدر به هم نزدیکن؟ اصلاً چطور میشه یه سایت همزمان هم فوق العاده سریع باشه و هم برای همه، حتی افرادی که محدودیت هایی دارن، قابل استفاده؟ و بعدش میریم سراغ یه تکنولوژی خیلی جذاب و آینده نگرانهبارگذاری پیش بینانه با یادگیری ماشین.

Core Web Vitals و Accessibility چگونه یک وب سایت سریع، برای افراد دارای معلولیت نیز دسترس پذیرتر است؟

یه وب سایت سریع، فقط برای کاربر عادی که حوصله انتظار نداره خوب نیست. سرعت بالا به صورت مستقیم و غیر مستقیم روی دسترس پذیری سایت هم تأثیر میذاره. چطوری؟ در ادامه توضیح میدم.

Core Web Vitals چیست؟ یک نگاه عمیق تر

اول از همه، یه مرور سریع داشته باشیم بر Core Web Vitals. گوگل این معیارها رو معرفی کرده تا کیفیت تجربه کاربری رو اندازه گیری کنه. سه معیار اصلی داره:

LCP (Largest Contentful Paint): این معیار مدت زمانی رو اندازه گیری میکنه که طول میکشه تا بزرگترین محتوای قابل مشاهده در بالای صفحه ( مثل یه عکس بزرگ یا بلوک متنی ) به طور کامل بارگذاری بشه.

مزایا برای دسترس پذیری: فرض کنید یه کاربر نابینا از صفحه خوان ( Screen Reader ) استفاده میکنه. اگر LCP سایت بالا باشه و مدت زیادی طول بکشه تا محتوای اصلی لود بشه، صفحه خوان هم نمیتونه اطلاعات مفیدی رو ارائه بده و کاربر معطل میشه. یا یه کاربر با اختلالات شناختی، نیاز داره محتوای اصلی سریعاً بارگذاری بشه تا تمرکزش رو از دست نده.

معایب عدم رعایت: کاربر نابینا یا کم بینا دچار سردرگمی و کلافگی میشه. سرعت پایین باعث میشه کاربرانی که از دستگاه های کم توان یا اینترنت کند استفاده میکنن ( که اتفاقاً تعداد زیادی از افراد دارای معلولیت هم ممکنه جزو این گروه باشن ) تجربه کاربری بسیار بدی داشته باشن.

FID (First Input Delay): این معیار اولین تعامل کاربر با صفحه ( مثل کلیک روی یه دکمه یا وارد کردن متن در یه کادر ) رو اندازه میگیره و اینکه چقدر طول میکشه تا مرورگر به اون تعامل پاسخ بده.

مزایا برای دسترس پذیری: تصور کنید یه کاربر با مشکلات حرکتی، به سختی موس رو حرکت میده و روی یه دکمه کلیک میکنه. اگه FID بالا باشه و سایت با تأخیر واکنش نشون بده، این کاربر ممکنه فکر کنه کلیکش ثبت نشده و دوباره تلاش کنه، که میتونه خیلی آزار دهنده باشه. برای کاربران صفحه خوان هم مهمه که بلافاصله بعد از فشردن دکمه یا لینک، واکنش رو از سایت دریافت کنن تا بدونن دستوراتشون انجام شده.

معایب عدم رعایت: کاربران با اختلالات حرکتی یا شناختی ممکنه دچار نا امیدی و سردرگمی بشن و نتونن به راحتی با سایت تعامل کنن.

CLS (Cumulative Layout Shift)این معیار پایداری بصری صفحه رو اندازه میگیره. یعنی اگه بعد از بارگذاری اولیه، عناصر صفحه به طور ناگهانی جابجا بشن، CLS بالا میره.

مزایا برای دسترس پذیری: این یکی شاید مهمترین معیار برای دسترس پذیری باشه. فرض کنید یه کاربر کم بینا داره روی یه دکمه کلیک میکنه، اما درست لحظهای که داره کلیک میکنه، یه تبلیغ یا تصویر ناگهان از بالا میاد پایین و جای دکمه رو عوض میکنه. این باعث میشه کاربر اشتباهی روی چیز دیگهای کلیک کنه یا کلاً کلیکش بینتیجه بمونه. این اتفاق برای همه کاربرها آزاردهنده ست، اما برای افراد دارای معلولیت، خصوصاً اونایی که مشکل بینایی یا حرکتی دارن، میتونه فاجعه بار باشه و حتی باعث از دست رفتن اطلاعات بشه.

معایب عدم رعایت: برای کاربران دارای اختلالات بینایی یا شناختی، جابجایی ناگهانی عناصر صفحه بسیار گیج کننده و مختل کننده است. این امر میتواند منجر به کلیکهای اشتباه، از دست رفتن اطلاعات یا حتی بروز مشکلات فیزیکی در صورت استفاده از ابزارهای خاص شود.

همپوشانی و ارتباط تنگاتنگ سرعت و دسترس پذیری

حالا که Core Web Vitals رو فهمیدیم، بیایید ببینیم چطور اینها با اصول دسترس پذیری در هم تنیده اند:

کاهش ناامیدی و افزایش بهره وری: یک سایت کند، برای هر کسی نا امید کننده است، اما برای فردی که برای پیمایش در وب سایت از فناوری های کمکی مثل صفحه خوان یا سوئیچهای خاص استفاده میکند، این نا امیدی چند برابر میشود. هر میلی ثانیه تأخیر، میتواند به ثانیه ها و دقیقه ها انتظار برای این کاربران تبدیل شود. وقتی سایت سریع است، این کاربران میتوانند به سرعت به اطلاعات دسترسی پیدا کنند و کارهای خود را انجام دهند.

پشتیبانی از فناوری های کمکی: صفحه خوان ها، نرم افزارهای بزرگ نمایی، و سایر ابزارهای کمکی، برای پردازش و ارائه اطلاعات به کاربر به کدهای وب سایت متکی هستند. اگر کدها نامنظم، سنگین، یا با تأخیر بارگذاری شوند، این ابزارها نیز با مشکل مواجه میشوند. بهینهسازی سرعت Core Web Vitals یعنی بهینه سازی کدهای پشت صحنه، که به طور طبیعی به عملکرد بهتر ابزارهای کمکی منجر میشود.

مصرف کمتر منابع: وبسایت های سریعتر، نیاز به پهنای باند و منابع پردازشی کمتری دارند. این موضوع برای کاربرانی که از اینترنت کند یا دستگاههای قدیمیتر استفاده میکنند ( که این گروه شامل بخش قابل توجهی از افراد دارای معلولیت هم میشود ) حیاتی است. دسترسی به وب نباید امتیازی برای افراد با اینترنت پرسرعت و دستگاه های پیشرفته باشد.

تمرکز بر تجربه کاربری کلی: وقتی گوگل Core Web Vitals را معرفی کرد، هدفش بهبود تجربه کلی کاربر بود. دسترس پذیری نیز بخش جدایی ناپذیری از تجربه کاربری خوب است. یک سایت نمیتواند ادعا کند که تجربه کاربری عالی ارائه میدهد، در حالی که برای بخش بزرگی از جمعیت قابل استفاده نیست.

مثال عملی: فرض کنید یک وب سایت فروشگاهی دارید. اگر LCP آن بالا باشد، کاربر نابینا با صفحه خوان نمیتواند به سرعت نام محصولات و قیمتها را بشنود. اگر FID آن زیاد باشد، کاربر با مشکلات حرکتی که با زحمت روی دکمه "افزودن به سبد خرید" کلیک کرده، دچار شک میشود که آیا کلیک او موفقیت آمیز بوده است یا خیر. و اگر CLS آن بالا باشد، حین انتخاب تعداد کالا، عناصر صفحه جابجا شده و کاربر را به اشتباه میاندازد. در مقابل، یک سایت با Core Web Vitals عالی، تجربه روان و قابل اعتمادی را برای همه فراهم میکند.

چگونه این همپوشانی را بهینه سازی کنیم؟ برای داشتن سایتی که هم سریع باشد و هم دسترس پذیر، باید از همان ابتدا به هر دو جنبه توجه کرد:

بهینه سازی تصاویر و رسانه ها: تصاویر سنگین، بارگذاری سایت را کند میکنند. استفاده از فرمتهای مدرن (مثل WebP)، فشرده سازی مناسب و بارگذاری تنبل (Lazy Loading) نه تنها سرعت را بالا میبرد، بلکه مصرف داده را هم کاهش میدهد که برای کاربران با اینترنت محدود مفید است. حتماً از Alt Text مناسب برای تصاویر استفاده کنید تا صفحه خوان ها بتوانند محتوای تصویر را به کاربران نابینا توضیح دهند.

بهینه سازی CSS و JavaScript: فشرده سازی، ترکیب فایلها، و حذف کد های اضافی (Minification و Bundling) سرعت بارگذاری را بهبود میبخشد. اطمینان حاصل کنید که جاوا اسکریپت، مانع اصلی رندر شدن صفحه (render-blocking) نباشد تا محتوا سریع تر نمایش داده شود.

انتخاب فونتها با دقت: فونت های سنگین میتوانند زمان بارگذاری را افزایش دهند. استفاده از فونت های سیستمی یا بهینه سازی فونت های وب، سرعت را بالا میبرد. همچنین مطمئن شوید که کنتراست رنگ متن و پس زمینه کافی باشد و اندازه فونت ها قابل تنظیم باشند تا کاربران کم بینا بتوانند به راحتی متن را بخوانند.

ساختار HTML معنایی (Semantic HTML): استفاده صحیح از تگ های HTML (مثل<h1> تا <h6> برای عناوین، <nav> برای ناوبری، <footer> برای فوتر و ...) باعث میشود که صفحه خوان ها ساختار صفحه را بهتر درک کنند و کاربران نابینا یا کم بینا راحت تر در سایت حرکت کنند. این کار به طور غیر مستقیم به LCP و FID هم کمک میکند زیرا مرورگر سریعتر میتواند ساختار صفحه را پردازش کند.

مدیریت اسکریپت های شخص ثالث: اسکریپت های تبلیغاتی، ردیابی، و شبکه های اجتماعی میتوانند باعث کندی سایت و افزایش FID و CLS شوند. آنها را بهینه کنید یا بارگذاری شان را به تعویق بیندازید.

پایداری بصری (CLS): از مشخص کردن ابعاد تصاویر و ویدئوها، پرهیز از تزریق محتوای دینامیک ناگهانی، و استفاده از جایگاه های از پیش تعریف شده برای تبلیغات اطمینان حاصل کنید تا از جابجایی ناگهانی عناصر جلوگیری شود. این موضوع مستقیماً بر تجربه کاربران با مشکلات حرکتی و شناختی تأثیر میگذارد.

سناریوی کاربردی: تصور کنید یک سازمان خیریه قصد دارد یک وب سایت برای جمع آوری کمک های مالی راه اندازی کند. این وب سایت باید برای همه، از جمله افرادی که دارای معلولیت هستند، قابل دسترس باشد. اگر سایت کند باشد و پر از جابجایی های ناگهانی، احتمال اینکه فردی با مشکلات بینایی یا حرکتی در میانه راه از تکمیل فرآیند اهدای کمک منصرف شود، بسیار بالاست. اما اگر سایت سریع باشد ( Core Web Vitals عالی ) و از اصول دسترس پذیری پیروی کند (مثل Alt Text برای تصاویر، ساختار معنایی، کنتراست مناسب )، آنگاه تجربه کاربری برای همه مطلوب خواهد بود و این سازمان میتواند حمایت بیشتری را جذب کند.

Predictive Loading با Machine Learning بارگذاری محتوای بعدی قبل از درخواست کاربر برای سرعت بی سابقه

تا اینجا در مورد سرعت و دسترس پذیری صحبت کردیم. حالا بیایید به آینده سرعت نگاه کنیم. فرض کنید سایت شما آنقدر هوشمند باشد که قبل از اینکه شما روی چیزی کلیک کنید، محتوای آن را برایتان بارگذاری کند! این رؤیای بارگذاری پیش بینانه است که با استفاده از یادگیری ماشین محقق میشود.

Predictive Loading چیست؟

همانطور که از نامش پیداست، بار گذاری پیش بینانه یعنی پیش بینی عمل بعدی کاربر و بارگذاری منابع لازم برای آن عمل، قبل از اینکه کاربر حتی آن عمل را انجام دهد. نتیجه؟ وقتی کاربر روی یک لینک کلیک میکند، محتوای آن صفحه تقریباً بلافاصله در دسترس است، بدون هیچ تأخیری.

نقش Machine Learning در Predictive Loading

اینجا جایی است که یادگیری ماشین وارد میشود و جادو میکند. انسان نمیتواند رفتار پیچیده میلیون ها کاربر را پیش بینی کند، اما الگوریتم های یادگیری ماشین میتوانند.

جمع آوری داده ها: الگوریتم ها داده های عظیمی از رفتار کاربران را جمع آوری میکنند. این دادهها شامل:

صفحاتی که کاربر مشاهده کرده است.

ترتیب بازدید از صفحات.

لینک هایی که کاربر روی آنها کلیک کرده است.

مدت زمانی که کاربر در هر صفحه سپری کرده است.

الگوهای حرکتی موس ( Mouse Hover ) و پیمایش (Scrolling).

اطلاعات دموگرافیک ( در صورت رضایت کاربر و رعایت حریم خصوصی )

شناسایی الگوها: الگوریتم های یادگیری ماشین، مانند شبکه های عصبی (Neural Networks) یا درخت های تصمیم (Decision Trees)، این دادهها را تجزیه و تحلیل میکنند تا الگوهای احتمالی رفتار کاربر را شناسایی کنند. مثلاً، اگر 80% کاربرانی که صفحه محصول X را دیده اند، سپس به صفحه مقایسه محصولات Y و Z رفتهاند، سیستم پیش بینی میکند که کاربر فعلی نیز احتمالاً همین مسیر را طی خواهد کرد.

پیش بینی دقیق: با گذشت زمان و جمع آوری داده های بیشتر، دقت پیش بینیها افزایش مییابد. الگوریتم میتواند تعیین کند که احتمال کلیک کاربر روی کدام لینک در 5 ثانیه آینده بیشتر است.

بارگذاری هوشمندانه: بر اساس این پیش بینی، سیستم به صورت هوشمندانه شروع به بارگذاری منابع (HTML، CSS، JavaScript، تصاویر و ...) صفحه یا صفحاتی میکند که احتمالاً کاربر به سمت آن ها خواهد رفت. این بارگذاری معمولاً در پس زمینه (Background) و با اولویت پایین تر انجام میشود تا منابع کاربر را به طور غیر ضروری اشغال نکند.

مزایای Predictive Loading

سرعت بی سابقه: این مهم ترین مزیت است. صفحات به محض کلیک کاربر، بارگذاری شده اند و تجربه کاربری شبیه به کار با یک برنامه بومی (Native App) خواهد بود. این یعنی خداحافظی با صفحات سفید و انتظار!

تجربه کاربری فوق العاده (UX): کاربران از وب سایت شما لذت بیشتری میبرند، زیرا هیچ تأخیری را تجربه نمیکنند. این میتواند به افزایش نرخ تبدیل (Conversion Rate)، کاهش نرخ پرش (Bounce Rate) و افزایش زمان ماندگاری کاربر در سایت منجر شود.

بهینه سازی منابع سرور: اگرچه به نظر میرسد بارگذاری بیشتر منابع، بار روی سرور را افزایش میدهد، اما با مدیریت هوشمند و پیش بینی دقیق، میتوان از بار گذاری های غیر ضروری جلوگیری کرد. همچنین، بارگذاری تدریجی منابع به جای بار گذاری ناگهانی همزمان با کلیک کاربر، میتواند به توزیع بهتر بار روی سرور کمک کند.

مزیت رقابتی: وب سایت هایی که از این تکنولوژی استفاده میکنند، در مقایسه با رقبای کندتر، متمایز خواهند شد.

معایب و چالشها

مصرف منابع کاربر: اگر پیش بینی ها دقیق نباشند و سایت شروع به بارگذاری بی رویه صفحات احتمالی کند، ممکن است پهنای باند و منابع پردازشی کاربر را هدر دهد، خصوصاً برای کاربرانی با اینترنت محدود یا دستگاههای قدیمی.

پیچیدگی پیاده سازی: توسعه و نگهداری یک سیستم یادگیری ماشین برای پیشبینی رفتار کاربر، نیازمند تخصص و منابع قابل توجهی است.

حریم خصوصی و امنیت دادهها: جمع آوری دادههای رفتار کاربر، حساسیت هایی در مورد حریم خصوصی ایجاد میکند که باید با دقت مدیریت شوند و شفافیت کامل با کاربر وجود داشته باشد.

نیاز به داده های زیاد: الگوریتم های یادگیری ماشین برای عملکرد دقیق، به حجم زیادی از داده ها نیاز دارند. وب سایت های کوچک که ترافیک زیادی ندارند، ممکن است نتوانند به دقت کافی دست پیدا کنند.

تغییرات رفتار کاربر: رفتار کاربر ممکن است پویا و متغیر باشد. سیستم باید قادر باشد به سرعت خود را با تغییر الگو ها وفق دهد.

سناریوهای کاربردی

وب سایت های خبری و وبلاگ ها: سیستم میتواند بر اساس مقالاتی که کاربر قبلاً خوانده و موضوعاتی که به آنها علاقه نشان داده، مقالات بعدی را در پسزمینه بار گذاری کند.

فروشگاه های آنلاین: بر اساس محصولات مشاهده شده، محصولات مرتبط، یا مسیر های متداول خرید، صفحات دسته بندی یا محصولات بعدی را از پیش بارگذاری میکند.

پورتال های آموزشی: با توجه به سر فصل های گذرانده شده و آزمون های قبلی، درس یا ماژول بعدی را برای دانش آموز پیش بارگذاری میکند.

سایت های رزرو (بلیط، هتل): بر اساس جستجوهای اولیه، صفحات نتایج یا جزئیات هتلهای پر طرفدار را آماده میکند.

مثال عملی: تصور کنید وارد یک وبلاگ آشپزی شدهاید. سیستم یادگیری ماشین متوجه میشود که شما قبلاً سه مقاله در مورد غذاهای گیاهی خوانده اید. با استفاده از این اطلاعات، سیستم پیش بینی میکند که احتمالاً مقاله 10 دستور غذای گیاهی آسان برای شام یا راهنمای کامل پروتئینهای گیاهی را خواهید خواند و در پس زمینه شروع به بار گذاری این مقالات میکند. وقتی شما روی یکی از این مقالات کلیک میکنید، محتوا بلافاصله نمایش داده میشود، انگار که از قبل در حافظه دستگاه شما بوده است.

آینده این تکنولوژی

Predictive Loading با یادگیری ماشین، هنوز در مراحل اولیه توسعه و گسترش است، اما پتانسیل عظیمی دارد. با پیشرفت های بیشتر در هوش مصنوعی و زیر ساخت های وب، این تکنولوژی میتواند به استاندارد جدیدی برای سرعت در وب تبدیل شود. البته، کلید موفقیت، یافتن تعادل بین سرعت و احترام به منابع و حریم خصوصی کاربر است.

نتیجه گیری نهایی

بنابراین، دیدیم که Core Web Vitals و دسترس پذیری نه تنها دو موضوع جدا نیستند، بلکه عمیقاً به هم مرتبط اند. یک وب سایت سریع و بهینه سازی شده برای Core Web Vitals، به طور طبیعی تجربه کاربری بهتری را برای افراد دارای معلولیت فراهم میکند. این دو، نه فقط برای رعایت استانداردهای گوگل یا مسئولیت اجتماعی، بلکه برای موفقیت کسب و کار در فضای آنلاین حیاتی هستند.

در کنار این، تکنولوژی های پیشرفته ای مانند Predictive Loading با یادگیری ماشین در حال تغییر دادن مفهوم سرعت در وب هستند. این تکنولوژی میتواند با پیش بینی هوشمندانه رفتار کاربر، تجربهای بینهایت سریع و روان را ارائه دهد. البته، مانند هر تکنولوژی جدیدی، چالش ها و ملاحظات خاص خود را دارد، اما مسیر آینده وب را نشان میدهد.

هدف نهایی همه این تلاش ها، ساختن فضای وبی است که برای همه، در هر شرایطی، سریع، دسترس پذیر و لذت بخش باشد. این مسیری است که توسعه دهندگان و طراحان وب باید با هم در آن قدم بردارند. امیدوارم این توضیح جامع و عمیق، اطلاعات مفیدی به شما داده باشد. ممنون که تا اینجا همراه بودید !